تألیف، ترجمه و ویرایش کتاب

[Anonymous]

با سلام
من در زمینه ویرایش یک کتاب به توصیه ی یکی از اساتید ادبیات فارسی توصیه به  خواندن کتاب " راهنمای آماده ساختن کتاب" اثر آقای دکتر میرشمس الدین ادیب سلطانی شدم. این کتاب رو گرفتم و نگاه کردم کتاب جامعی هست ولی یکم ورژنش قدیمی هست. بعلاوه با توجه به جستجوهایی که در اینترنت کردم، هنوز مرکزی برای راهنمایی و استاندارسنجی متون ویرایش شده به زبان فارسی پیدا نکردم. سوالم این هست که آیا دوستانی که کتاب تالیف یا ترجمه یا ویرایش میکنند و رشته هایی بجز رشته ی ادبیات فارسی خوندن آیا همون سلیقه ی خودشون رو در روان سازی متن کتاب اعمال میکنن؟ البته این رو هم بگم که برای کتابی که روش کار میکنم، در انتها به یک ویراستار ادبی که تحصیل کرده ی رشته ی ادبیات فارسی هست ارجاع خواهم داد کتاب رو، ولی قبل از اون می خوام که اطلاعاتی در زمینه ویراستاری بافت متن نگاشته شده به فارسی کسب نمایم. تصویر کتابی که معرفی شد رو در ذیل مشاهده می فرمایید.   

[butterfly]

سلام، به نظرم سایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی می تونه مرجع خوبی برای اگاهی از دستور زبان فارسی و رسم الخط فارسی باشه. خود این سایت لینک نرم افزار ویراستیار گذاشته که به نظر میاد نرم افزار مفیدی باشه. 

 

با سلام
من در زمینه ویرایش یک کتاب به توصیه ی یکی از اساتید ادبیات فارسی توصیه به  خواندن کتاب " راهنمای آماده ساختن کتاب" اثر آقای دکتر میرشمس الدین ادیب سلطانی شدم. این کتاب رو گرفتم و نگاه کردم کتاب جامعی هست ولی یکم ورژنش قدیمی هست. بعلاوه با توجه به جستجوهایی که در اینترنت کردم، هنوز مرکزی برای راهنمایی و استاندارسنجی متون ویرایش شده به زبان فارسی پیدا نکردم. سوالم این هست که آیا دوستانی که کتاب تالیف یا ترجمه یا ویرایش میکنند و رشته هایی بجز رشته ی ادبیات فارسی خوندن آیا همون سلیقه ی خودشون رو در روان سازی متن کتاب اعمال میکنن؟ البته این رو هم بگم که برای کتابی که روش کار میکنم، در انتها به یک ویراستار ادبی که تحصیل کرده ی رشته ی ادبیات فارسی هست ارجاع خواهم داد کتاب رو، ولی قبل از اون می خوام که اطلاعاتی در زمینه ویراستاری بافت متن نگاشته شده به فارسی کسب نمایم. تصویر کتابی که معرفی شد رو در ذیل مشاهده می فرمایید.   

 

 

 

 

[Anonymous]

سلام، به نظرم سایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی می تونه مرجع خوبی برای اگاهی از دستور زبان فارسی و رسم الخط فارسی باشه. خود این سایت لینک نرم افزار ویراستیار گذاشته که به نظر میاد نرم افزار مفیدی باشه. 

 

 

 

 

 

ممنون از معرفی سایت فرهنگستان
نرم افزار ویراستیار رو دارم. خیلی خوبه فقط نکته ای که داره این هست که نباید همه ویراستیاری رو بر عهده ی نرم افزار گذاشت، چون ممکنه  به طور اتومات برخی از کلمات رو که ظاهری مشابه با اونچه که برای نرم افزار تعریف شده، دارن و ممکنه با تغییر از لحاظ معنایی عوض بشن رو هم ویراستاری کنه. یعنی در واقع با ویراستیار باید با نظارت خود شخص تغییراتی که باید انجام بشه.

   

[M1KE]

مراجعه به سایت فرهنگستان خوبه و فکر می کنم کتاب ها و راهنماهایی برای واژگان معمولی داشته باشند که بشه از اونها استفاده کرد. ولی در مورد واژگان فنی تا جایی که من اطلاع دارم فرهنگستان خیلی مرجع خاصی نداره و در این زمینه بهتره به دیکشنری های فنی که برای رشته موردنظر درست شدن مراجعه کنید و هر جا واژه ای رو می بینید از بین چند معادل ارائه شده اونی که با ساختار و باقت زبان فارسی سازگارتر و زیباتر و مفهوم تر هست انتخاب بشه. به عبارتی این قسمت کار به اجتهاد شخصی مترجم برمی گرده و از این نظر طبیعتا بهتره که مترجم یا مولف در موضوع فنی موردنظر سررشته داشته باشه و ترجیحا صاحب نظر باشه چرا که کتاب موردنظر میتونه مورد استفاده دانشجویان و صنف موردنظر قرار بگیره و این مسوولیت نویسنده یا مترجم رو چند برابر می کنه.

شیوه ترجمه خود من به این شکله که ابتدا یک ترجمه اولیه انجام میدم و بعد اون رو تایپ می کنم و برای واژگانی که فنی هستن و ممکنه در متن های مختلف معادل های مختلفی براشون آورده باشه زیرنویس (Footnote) می گذارم. این نوع واژگان رو همین طور روی یک برگه یا فایلی به صورت جداگانه هم می نویسم و بعد در کتابخانه دانشگاه یا جایی که به چند دیکشنری فنی دسترسی باشه و حتی با نگاه کردن به انتهای کتاب های فارسی که در اون زمینه چاپ شده سعی میکنم بهترین معادل رو برای اون واژگان پیدا کنم و در کل متن با زدن Find and Replace به صورت تک تک معادل جدید رو جایگزین کنم. همین کار رو در مورد واژگان معمولی هم انجام میدم. مثلا اگر در جایی واژه "مثلا" نوشته شده باشه اون رو به "برای مثال" یا "برای نمونه" که رسمی تر هست تغییر میدم. دز نهایت هم یک بار متن رو از ابتدا می خونم ببینم روان هست یا نه. البته تعداد این ویرایش ها و مراحلی که اشاره کردم به اهمیت کار برمی گرده. 

پینوشت: اگر در فایل Word به واژگان فنی زیرنویس داده باشین می تونید از فایل یک کپی تهیه کنید و بعد همه Footenoteها رو به Endnote تبدیل کنید. به این شکل تمام واژگان موردنظر در صفحات انتهایی به صورت یکجا آورده میشن که کار بررسی و مطالعه اونها و همین طور تهیه فهرست واژگان نهایی که قراره در انتهای کتاب بیاد رو ساده تر می کنه.

[Anonymous]

 مثلا اگر در جایی واژه "مثلا" نوشته شده باشه اون رو به "برای مثال" یا "برای نمونه" که رسمی تر هست تغییر میدم. دز نهایت هم یک بار متن رو از ابتدا می خونم ببینم روان هست یا نه. البته تعداد این ویرایش ها و مراحلی که اشاره کردم به اهمیت کار برمی گرده. 


 

سوال من تقریبا در همین زمینه هست. متنی که چند بار ویرایش شده رو با توجه به چه رفرنس ملی یا رفرنس جامع فارسی میشه "رسمی تر" کرد؟ شما برای رسمی تر کردن و یکپارچه کردن متن از نظر دستوری مثل همین جایگرینی "مثلاً" با "برای نمونه" که اشاره کردین چه رفرنس جامع و درستی رو انتخاب کردید؟ من فکر کردم که شاید وزارتخونه ارشاد بخش کتاب یه همچین معیارهایی رو معرفی کنه ولی تا حالا پیدا نکردم. با اساتید ادبیات دانشکده ادبیات فارسی دانشگاه تهران هم ارتباط برقرار کردم ولی موارد راهنمایی اونها هم کلی هست.

   

[M1KE]

رعایت اینها همونطور که گفتم در حال حاضر و چیزی که در عمل اتفاق می افته تا حد زیادی به سواد عمومی و برداشت شخصی خود مترجم و نویسنده کتاب از زبان فارسی برمی گرده. طبق تجربه شخصی خودم میتونم بگم که زبان فارسی تقریبا متولی خاصی نداره یا به طور دقیق تر متولی جدی و قوی نداره و مرجع معتبری که در این زمینه شناخته شده و همه گیر باشه رو من شخصا ندیدم. فرهنگستان هم بیشتر به صورت نمادین هر ماه یک سری واژگان معادل ارائه میده که در موارد معدودی جا می افتن و استفاده میشن. به طوری که در عمل هر نوع واژه بیگانه ای وارد زبان فارسی میشه بدون اینکه قبل از وارد شدنش تغییر یا پالایش خاصی روی اون صورت بگیره. 

در نتیجه بهتره یا خودتون با زبان فارسی آشنایی خوبی داشته باشین یا هم که بعد از تهیه متن نهایی که از نظر فنی ایرادهای اون برطرف شده اون رو به فردی که با ادبیات زبان فارسی آشنایی داره بدین تا از نظر ادبی هم نقطه نظرات خودشون رو ارائه بدن و دست کم عبارت هایی که خیلی با زبان فارسی نامأنوس و ناسازگار هستند تعدیل و پیرایش بشن. این فرآیندی هست که در ترجمه همه زبان ها کم و بیش صورت می گیره و منحصر به زبان فارسی نیست.

[Anonymous]

سلام کتاب " غلط ننویسیم" را در فایل ذیل دریافت نمایید. این کتاب بارها تجدید چاپ شده است و به توصیه اساتید فن ادبیات به نگارنده های زبان فارسی توصیه میشود.