کارتهای اعتباری - حسابهای بانکی

[ForeverBlue]

در این تاپیک در خصوص کارتهای اعتباری بانکی بحث خواهد گردید. سعی بر این خواهد بود که این مباحث به صورت جنرال و کلی مطرح شود و از پرداختن صرف به قوانین یک کشور خودداری شود.

[ForeverBlue]

نکته: در این پست، منظور از کلمه "خرید"، خرید کالا و خدمات  و همچنین پرداختهای الکترونیکی به صورت فیزیکی یا اینترنتی است. مثل خرید غذا، خرید بلیط هواپیما، پرداخت قبض، پرداخت انواع هزینه های اشتراک و ... است

اساسا ما چند نوع کارت بانکی داریم:

1- کارت هاي بدهکار ( Debit Card )​

 

این کارت مستقیما به حساب بانکی شما وصل است. لحظه ای که شما میخواهید خرید کنید، بلافاصله از حساب بانکی تان مبلغ مورد نظر کسر میشود و اگر در آن لحظه، به حد کافی موجودی نداشته باشید نمیتوانید خرید کنید. این خرید میتواند به صورت فیزیکی و در فروشگاه باشد یا به صورت اینترنتی و آنلاین)

 

در این حالت شما می توانید با شارژ کردن حساب بانکی خود بوسیله آن به اندازه موجودی حسابتان برداشت کنید . دبیت کارت ها خود به دسته های مختلفی تقسیم می شوند از جمله دبیت کارت های با حساب بانکی ، دبیت کارت های بدون حساب بانکی ، دبیت کارت های قابل شارژ ، دبیت کارت های غیر قابل شارژ ، دبیت کارت های مسافرتی و ... . هر کدام از این نوع دبیت کارت ها دارای مزایا و موارد استفاده خاص خود می باشند .

در حقیقت این کارت صرفا شما را از حمل پول نقد و اسکناس آزاد میکند  و اجازه خرید آنلاین را به شما میدهد. ضمن این که میتوانید از دستگاه خودپرداز نیز پول نقد بگیرید.

مشابه در ایران:  مثلا شما در بانک ملت یک حساب قرض الحسنه باز میکنید و یک کارت مخصوص خودپرداز عضو شبکه شتاب هم میگیرید.

---

2- کارت اعتباری Credit Card

این نوع کارت اساسا از نوع پرداخت در آینده (pay later) است. 

این نوع کارت از نوع کارت های اعتباری می باشد که بر اساس وضعیت مالی و شغلی فرد و دارایی های اش به او اعتبار می بخشد. 

مثال 1:  یک کارمند ماهیانه درآمد مشخصی مثل 5000 دلار دارد. او ممکن است در حال حاضر در حساب بانکی اش مثلا 1000 دلار نداشته باشد اما نیاز به خرید یک کالای 2000 دلاری دارد. این شخص میتواند با توجه به اعتباری که دارد (ناشی از شغل و میزان درآمد ماهیانه اش)، هم اکنون خرید کند و بعدا در صورتحسابی که در پایان ماه برایش می آید، پول آن کالا بعدا بپردازد.

مثال 2: 

بطور مثال شما ملکی به ارزش 100 هزار دلار دارید ، در این حالت وقتی که این ملک خود را به بانک معرفی می کنید بانک تا 80 درصد ارزش این ملک را به شما اعتبار می دهد در واقع کارت اعتباری شما می تواند تا 80 هزار دلار نیز بدهکار شود و پس از آن شما مدت زمانی را مهلت دارید تا این مبلغ را به بانک بپردازید.

نکته 1: معمولا در اکثر کشورها، پس از مدتی به این خرید،بهره بانکی تعلق میگیرد. یعنی آن کارمند هرچه دیرتر این خرید را تسویه کند، مبالغی بعنوان جریمه دیرکرد باید بپردازد.

نکته 2: محدوده اعتبار

کارتهای اعتباری دارای محدوده اعتبار (Credit Line Limit) هستند. بر اساس سابقه اعتباری مشتری شرکت های اعتباری به هر مشتری محدوده اعتباری مشخصی را می دهند. اگر قبل از پایان ماه مشتری به حد محدوده اعتباری خود برسد دیگر نمی تواند از آن کارت استفاده کند مگر اینکه از شرکت اعتباری بخواهد موقتا یا دائما محدوده اعتباری اش را افزایش دهند. مثلا آن کارمند نمیتواند یک کالای 1 میلیون دلاری صرفا بر اساس اعتبار خود بخرد!!!

---

3- کارتهای  (Stored Value Card)

اين کارت ها شبيه کارت هاي بدهکار هستند با اين تفاوت که به هيچ حساب بانکي مرتبط نمیباشند.
در حقیقت این کارتها مانند کیف پول همراه شما هستند با این تفاوت که به جای این که به صورت اسکناس در کیف پول ذخیره شوند، به صورت الکترونیکی در کارت ذخیره شده اند. اگر این کارت را گم کنید، مثل این است که کیف پول خود را گم کرده اید و رقم آن قابل برگشت نیست.

داز آنجایی که مقدار پولی که میتوانید از این کارتها استفاده کنید درون خودشان ذخیره شده است ، حتی اگر به سیستم بانکی هم وصل نباشید، میتوانید آنها را خرج کنید.

این کارتها  در دو نوع زير صادر مي شوند:

- قابل شارژ (Re-loadable)
کارت هاي قابل شارژ همانطور که از اسمشان مشخص است کارت هايي هستند که وقتي موجوديشان تمام مي شود مي توان آنها را دوباره شارژ کرد و از آنها استفاده نمود.
- غير قابل شارژ (Gift Cards) 
کارت هاي غير قابل شارژ مثل کارت هاي تلفن و يا کارتهاي هديه هستند که وقتي موجودي کارت تمام مي شود فاقد اعتبار گشته و ديگر نمي توان از آنها استفاده کرد. دقیقا همان کارت هدیه هایی که در ایران وجود دارد.

مزاياي کارت هاي از پيش پرداخت شده
استفاده از اين کارت ها مزيت هاي فراواني دارد. از اين کارت ها مي توان در فروشگاههاي مجهز به سيستم پذيرش کارت هاي اعتباري و اينترنت استفاده کرد. با استفاده از اين نوع کارت ها ديگر نيازي به ايجاد حساب و گذراندن مراحل زمان بر اداري نيست و شخص مي تواند به ميزان نياز کارت خود را شارژ کرده و استفاده کند.

---

[ForeverBlue]

فکر کردم بد نباشد با این مفاهیم کلیدی نیز آشنا گردیم:

پول! Money - currency
 هر چیزی که به مثابه واسطه مبادله از سوی همگان پذیرفته شده و، به مثابه واحد ارزش، بیان کننده قیمت دیگر اشیا باشد را پول می نامند.
 
پول رایج Currency
اسکناس ها و سکه های « جاری » مبادله در یک کشور را پول در گردش یا پول رایج می نامند. به مفهوم گسترده تر، ارزهای خارجی مانند موجودی دلار، یورو، پوند و غیره را نیز می توان در کل حجم پول رایج منظور داشت. طلا و تا حد کمتری پول دیگر کشورها، که مانند دلار به مثابه ذخایر ارزی عمل می کنند، پول رایج بین المللی خوانده می شوند زیرا به عنوان عامل تسویه حساب های بین المللی پذیرفته شده اند. 

پول قوی یا   Hard/Strong Currency
پولی که آزادانه قابل تبدیل به طلا یا پول دیگر کشورها بوده و تقاضا برای آن در سطح بین المللی پیوسته بیش از عرضه باشد را پول قوی می نامند.  مانند دلار امریکا، یورو 
به این نوع پول، ارز معتبر ، ارز قابل قبول ، پول رایج بادوام هم میگویند.

 چنین وضعیتی زمانی روی می دهد که تقاضای جهانی برای کالاهای صادراتی یک کشور وسیعاً رو به ازدیاد گذارند. به عبارتی دیگر هنگامی که برخی کشورها در برابر یک کشور دچار کسری تراز پرداخت ها شوند پول کشور مزبور به یک پول قوی و کمیاب تبدیل می شود. دلار آمریکا پس از جنگ جهانی دوم به عنوان یک پول قوی مطرح بوده است . 

پول ضعیف  (Soft/Weak currency) 
پولی که نرخ برابری آن، به دلیل کسری مستمر تراز پرداخت ها یا عرضه ی سفته بازانه ی آن برای تحصیل سود، رو به کاهش نهاده باشد را پول ضعیف می نامند. مانند ریال ایران!
 
دولت ها در نگهداری چنین پولی به عنوان ذخایر ارزی خود بی میلی نشان می دهند. مثلاً تضعیف لیره استرلینگ در سال 1976میلادی و در پی آن، بی میلی دیگر دولت ها برای نگهداری این پول موجب پیدایش بحران استرلینگ شد و لذا دولت انگلستان با وام گیری از صندوق بین المللی پول به حمایت از آن برخاست.

پول پر قدرت
 آن دارایی های ذخیره را که پایه نظام بانکی برای خلق سپرده بانکی باشند یا توسط آنها بتوان فعالیت های وام دهی بانک ها (که منجر به خلق سپرده می شود) را محدود کرد پول پرقدرت می نامند. 
دارایی های کوتاه مدت مانند برخی اوراق بهادار، که به آسانی قابل تبدیل به بدهی پولی بخش دولتی باشند، نیز می توانند از این نوع پول به حساب آیند به شرط آن که:
از سوی بانک های تجاری به مثابه دارایی های ذخیره ای تلقی گردند؛نگهداری آنها از سوی بانک ها بر وام دهی آنها تاثیر گذارد؛عرضه آنها از ابزار کنترل بانک مرکزی باشد.
 این اصطلاح از مکتب شیکاگو، که رهبر آن فریدمن (از بنیان گذاران نظریه سنتی ضریب تکاثر اعتبار) است، نشات می گیرد. 

پول ارزان
اصطلاح پول ارزان بیانگر شرایطی است که در آن مجموعه ای از نرخ های نسبتاً پایین بهره و اعتبارات فراوان وجود داشته باشد. کاربرد این اصطلاح به معنای آن است که:
نرخ های بهره به سطحی پایین تر از قبل افت کرده اند؛بسیاری از نیازمندان وام که پیشتر از دریافت آن محروم بودند اکنون می توانند بدان دست یابند؛دستیابی به سرمایه تا حدی آسانتر است.
 
از آنجا که این اصطلاح بیانگر شرایطی نسبی است، بنابراین هیچ نرخ بهره یا میزان اعتبار خاصی را نمی توان برای تشخیص پول ارزان معین کرد.
 
پول اعتباری
پول رایجی که صرفاً به اعتبار سازمان انتشار دهنده و پذیرش گسترده مردم ارزش یافته باشد را پول اعتباری می نامند.
 اسکناس یا همان پول کاغذی متداول ترین شکل پول اعتباری محسوب می شود. بر خلاف پول تمام عیار (سکه های طلا و نقره )، پول اعتباری به آسانی و به مقدار و مبلغ زیاد قابل چاپ می باشد و حمل آن نیز آسان است. علاوه بر این، مقدار انتشار این نوع پول به میزان فلزات قیمتی کشور نیز بستگی ندارد. بدیهی است انتشار بی رویه پول اعتباری می تواند موجب سلب اعتماد مردم شود و ارزش آن رو به کاهش گذارد. باید توجه داشت پول اعتباری که اساساً به اتکاء تایید قانونی انتشار می یابد با پول فلزی و کاغذی که دارای پشتوانه باشند، تفاوت دارد.
 
پول بی پشتوانه
پول بی پشتوانه به پول کاغذی یا اسکناس گفته می شود که پشتوانه طلا یا نقره نداشته باشد. این اصطلاح از قانون بانکی سال 1844 میلادی انگلستان نشات گرفت که میزان نشر اسکناس بی پشتوانه را به 14 میلیون پوند محدود کرده بود.
طبق قانون مزبور، نشر اسکناس بیشتر از این مقدار می بایست حتماً دارای پشتوانه کامل طلا باشد. میزان نشر اسکناس بی پشتوانه هر زمان افزایش بیشتر یافت، به طوری که در حال حاضر مقامات پولی محدودیتی در نشر این نوع اسکناس ندارند و در حقیقت نشر اسکناس اکنون دیگر کلاً بدون پشتوانه است.
 
در ایران اسکناس نخستین بار توسط بانک شاهنشاهی ایران انتشار یافت. این بانک مجاز بود تا 800 هزار لیره استرلینگ (معادل 8/2 میلیون تومان به نرخ آن زمان) بر اساس پشتوانه طلا و نقره اسکناس منتشر کند، لیکن بانک پذیرفته بود تا در دو سال اول اقلاً نصف قیمت اسکناس های منتشره خود را، و پس از انقضای این دو سال، اقلاً یک سوم قیمت آنها را نقداً موجود داشته باشد.
وثیقه اسکناس های منتشره بیش از موجودی فلزی را اموال غیر منقول بانک در ایران و نیز وام های بانک از دولت ایران تشکیل می دادند.
 
 

 
پول فرّار
پول فرّار اصطلاحی است برای بیان حرکات و گریز سفته بازانه سرمایه که عموماً از پیش بینی تغییرات نرخ ارز، دوری جستن از زیان های جنگ، مالیات های سنگین، مشکلات اقتصاد داخلی، تورم و تغییرات نرخ بهره سرچشمه می گیرد. این فعالیت ها باعث تشدید بی ثباتی می شوند زیرا به جای تعدیل مشکلات تراز پرداخت ها موجب تشدید آنها می شوند.
 
دلیل این امر آن است که معمولاً پول فرّار از کشوری که با مشکلات تراز پرداخت ها روبرو است به کشور برخوردار از مازاد تراز پرداخت ها انتقال می یابد.
 
پول فعال
برخی از الگوهای نظریه پولی، عرضه پول را متشکل از دو بخش فرض می کنند: نخست پول فعال، شامل آن ذخایر پولی که به طور سریع در فواصل میان پرداخت ها در گردش اند، و دوم پول راکد یعنی آن ذخایر پولی که در جریان پرداخت های معمول به کار نمی آیند.
 
طبق نظریه مقداری پول، تغییرات سرعت گردش پول، تحت شرایطی غیر از تورم سرکش، به طور عمده از انتقالات میان پول های فعال و راکد ریشه می گیرند و تغییرات نرخ نقل و انتقالات پول، در جریان پرداخت ها به میزان کمتری بر آن اثر می گذارند. در عمل، تمایز میان پول های فعال و راکد روشن نیست، چون «فعال بودن» پول مسئله ای نسبی است. لیکن برای مقاصد عملی، پول فعال اغلب به عنوان پول رایج به علاوه سپرده های حساب جاری در بانک تعریف می شود.
 
عرضه پول
به مقدار پول موجود در اقتصاد هر کشور عرضه پول اطلاق می شود. در حقیقت تعریف دقیقی برای عرضه پول وجود ندارد. خصیصه ی اصلی پول آن است که عموماً به عنوان یک وسیله پرداخت پذیرفته شده باشد، لیکن این ویژگی نمی تواند تعریف جامعی از عرضه واقعی پول به دست دهد. از آنجا که اسکناس و سکه وسایل پذیرفته شده پرداخت محسوب می شوند، لذا بی شک بخشی از عرضه پول را تشکیل می دهند. افزون بر این، سپرده دیداری نزد بانک ها هم، که با چک قابل برداشت هستند و در تسویه بدهی به کار می آیند، خود بخشی از عرضه پول به شمار می روند. این دو جزء روی همرفته تعریف محدودی از عرضه پول به دست می دهند.
 
هرگاه حساب سپرده را نیز به این مجموعه بیفزاییم، آنگاه معنای گسترده تری به عرضه ی پول داده می شود. کنترل عرضه پول که به طرق مختلف صورت می گیرد مهمترین رکن سیاست پولی دولت ها به شمار می رود و اهمیت بسیاری در ایجاد و تداوم رونق ها و رکودهای اقتصادی دارد.
 

[Nasim67]

اگر کسی برای فرد دیگری به عنوان Dependent خودش و دقیقا به اسم و آدرس و مشخصات فرد دوم، credit card بگیره، خرج هایی که از این کارت جدید صورت بگیره و پرداخت هاش، credit history ِ فرد اول رو تحت تاثیر قرار می ده یا فرد دوم رو؟ 

ممنون

[ForeverBlue]

اگر کسی برای فرد دیگری به عنوان Dependent خودش و دقیقا به اسم و آدرس و مشخصات فرد دوم، credit card بگیره، خرج هایی که از این کارت جدید صورت بگیره و پرداخت هاش، credit history ِ فرد اول رو تحت تاثیر قرار می ده یا فرد دوم رو؟ 
ممنون

 

این مورد را از یکی از بانکهای سوئد پرسیدم. 
بله، هرگونه استفاده ای که از کارت دوم انجام میشود بر روی فرد اول نیز تاثیر دارد (چون عملا به اعتبار فرد اول این کارت تهیه شده است). قوانین در مورد کارتهای مختلف، متفاوت است. 

[MaMi]

اگر کسی برای فرد دیگری به عنوان Dependent خودش و دقیقا به اسم و آدرس و مشخصات فرد دوم، credit card بگیره، خرج هایی که از این کارت جدید صورت بگیره و پرداخت هاش، credit history ِ فرد اول رو تحت تاثیر قرار می ده یا فرد دوم رو؟ 
ممنون

 

این پاسخ رو یکی از دوستانم در اختیارم قرار داده، بنظرم مفید بود به همین دلیل اینجا به اشتراک میگذارم؛

این تاثیر به نحوه اضافه شدن اسم شما به کردیت کارت اون فرد بستگی داره. اگه شما به عنوان authorized user اضافه بشيد، اين كار هيچ كمكي به بهبود سابقه كرديت شما نکرده و تنها اثرش اينه كه از اون كرديت كارت يك دونه ديگه با همون شماره ولي به اسم شما صادر ميشه و باهاش خريدهاتون رو انجام ميديد.
براي ساختن سابقه کردیت برای شما از این طریق، بانك بايد شما رو به عنوان authorized user with payment responsibility اضافه كنه. تنها در اين صورت هست كه پرداخت هاي شما روي اون كرديت كارت گزارش ميشه و تاثير مثبت و منفي در نحوه استفاده از كارت يا انجام پرداخت ها روي اون كارت هر دو طرف قضيه رو تحت تاثير قرار ميده. هم شما و هم اون شخصي كه حاضر شده cosigner شما بشه يا شما رو به عنوان authorized user به كارت خودش اضافه كنه. 
اين صحبت ها فقط در مورد كرديت كارت نيست، بلکه اگر شما وام هم بگيريد و كسي cosigner شما باشه، تمام این موارد، در مورد وام هم عینا صادق خواهد بود، چه در جهت مثبت و چه در جهت منفي.

 

 

[M1KE]

در مورد این قسمت شاید برای بعضی ها سوال مطرح بشه من یک توضیحی میدم. کارت های اعتباری دارای یک حد اعتباری (Credit Limit) هستند و نباید بیشتر از اون خرج کرد با این حال بیشتر کارت ها اجازه مصرف بیشتر از حد اعتباری رو هم می دهند ولی به واسطه این نوع تراکنش های مازاد بر حد اعتباری، جریمه میشین و در کل بهتره این کار انجام نشه. اینکه تا چه حد میشه در شرایط اضطراری، مازاد بر حد اعتباری خرج کرد به سابقه دارنده کارت و سیاست های جایی که کارت رو صادر کرده بستگی داره. دو راهکار برای خرج کردن بیشتر از حد اعتباری بدون اینکه روی سابقه شما اثر منفی بگذاره وجود داره:

اول اینکه قبل از اینکه صورتحساب اون ماه صادر یشه، همه یا بخشی از خرج های موجود رو پرداخت کنید (کارت رو شارژ کنید) تا امکان خرج کردن دوباره برای شما فراهم بشه. برای نمونه حد اعتباری کارت شما ممکنه 1000 دلار باشه و شما در 10 روز اول ماه 800 دلار اون رو خرج کرده باشین ولی قصد داشته باشین همچنان 500 دلار دیگه خرج کنید. در این صورت اگر 800 دلار به کردیت کارت خودتون شارژ کنید دوباره امکان خرید به میزان 1000 دلار برای شما فراهم میشه. اتفاقا یکی از راه های افزایش حد اعتبار همین نوع ولخرجی ها هست. یعنی اگر ببینند یک مشتری در طول ماه مجبور میشه چند بار به کردیت کارت خودش شارژ کنه تا خرج های ماهیانه اش رو انجام بده و مشتری خوش حسابی هم هست حد اعتباری اش رو افزایش می دهند.

دومین مورد که کمتر پیش میاد زمانی هست که شما می خواهید به طور یک جا خرجی بیشتر از حد اعتباری تون انجام بدین. مثلا یک بلیت هواپیمای 1200 دلاری می خواهید بخرید ولی حد اعتباری کارت شما 1000 دلار هست. در این حالت همونطور که قبلا گفتم در بیشتر موارد امکان چنین خریدی وجود داره ولی با توجه به اینکه بیشتر از حد اعتباری کارت هست شما رو جریمه می کنند. یک راهکاری که وجود داره اینه که در همون حالتی که 1000 دلار حد اعتباری آزاد هست 400-300 دلار دیگه به کارت اعتباری شارژ کنید. در این حالت اعتبار کارت شما به صورت موقت به 1400-1300 دلار (بسته به میزان مازادی که شارژ کردین) در خواهد اومد و امکان اون خرید 1200 دلاری برای شما فراهم میشه.

کارتهای اعتباری دارای محدوده اعتبار (Credit Line Limit) هستند. بر اساس سابقه اعتباری مشتری شرکت های اعتباری به هر مشتری محدوده اعتباری مشخصی را می دهند. اگر قبل از پایان ماه مشتری به حد محدوده اعتباری خود برسد دیگر نمی تواند از آن کارت استفاده کند مگر اینکه از شرکت اعتباری بخواهد موقتا یا دائما محدوده اعتباری اش را افزایش دهند. مثلا آن کارمند نمیتواند یک کالای 1 میلیون دلاری صرفا بر اساس اعتبار خود بخرد!!!

---

 

[ForeverBlue]

این نکته را هم اضافه کنم که معمولا سودی (بهره ای) که باید برای خرید با کارت اعتباری بپردازید بسیار بالاتر از بهره ای است که برای یک وام میپردازید. 

تصور کنید شما میتوانید به میزان 50.000 دلار از کارت اعتباری خود خرید کنید و میخواهید این مبلغ را در یکسال بپردازید. عموما شرایط به این گونه است که اگر به جای این کار یک وام 50.000 دلاری بگیرید بهره کمتری خواهید پرداخت. این مورد کشور به کشور تفاوت دارد. مثلا در سوئد بهره های کارتهای اعتباری بسیار بالاست (حتی گاهی به 19% یا 20% هم میرسد)، در حالی که میتوانید آن وام را با بهره 4% یا 5% بگیرید. 

نکته مهم دیگر جریمه دیرکرد است. این مورد هم بستگی به کشوری که در آن هستید دارد. مثلا در سوئد شما تصمیم میگیرید بدهی خود را ماهیانه در تاریخ مشخصی از هر ماه پرداخت کنید. در صورتی عدم پرداخت جریمه میشوید و از آنجایی که به این جریمه پرداختی توسط شما مالیات تعلق نمیگیرد، شرکت مربوطه به شدت سود خواهد برد!

یک نکته:
معمولا برای جذاب جلوه دادن این کارتها و به تشویق کردن مردم به استفاده از آن سیستم های امتیاز بندی و جایزه دهی نیز وجود دارد. مثلا به ازای هر خرید از کارت اعتباری و تسویه آن و .... امتیازی دریافت میکنید و هر از چند گاهی به شما جایزه ای تعلق میگیرد. مثلا 3 شب هتل رایگان در منطقه ای بخصوص در بازه زمانی بخصوص که ممکن است شما اصلا امکان استفاده از آن را نداشته باشید یا هزینه سفر به آنجا برایتان بسیار گران تمام شود.
پیشنهاد من:
کلا از خرید با کارت اعتباری باید صرف نظر کرد. خانواده های بسیاری را میبینم که به خاطر استفاده های مکرر از این کارتها و ایجاد بدهی های فراوان برای خودشان با مشکلات بسیاری مواجه هستند.