كودكان‌ از ٣ سالگي‌ وارد مهد كودك‌ (Kindergarten) مي‌شوند كه‌ آموزش‌ قبل‌ از دبستان‌ است. آموزش‌ رسمي‌ نيز از ٦ سالگي‌ آغاز مي‌شود. آموزش‌ ابتدايي‌ در مدارس‌ (Grundschule) چهار سال‌ است. در اين‌ مدت‌ كودكان‌ با محيط، نحوه‌ آموزش‌ و شرايط‌ محل‌ تحصيل‌ آشنا مي‌شوند و خواندن‌ و نوشتن‌ را همراه‌ دروس‌ ابتدايي‌ مي‌آموزند. سپس‌ دوره‌اي‌ ٦ ساله‌ را با برنامه‌هاي‌ جديد آموزشي‌ شروع‌ مي‌كنند. تحصيل‌ در مدارس‌ Gymnasium و Realschule و Hauptschule ادامه‌ مي‌يابد. در پايان‌ اين‌ دوره، دانش‌آموزان‌ بعد از ۹ سال، مدرك‌ Hauptschulabschluss يا بعد از ۱۰ سال‌ مدرك‌ Realschulabschluss مي‌گيرند. سپس‌ در دو گروه‌ وارد مرحله‌ پاياني‌ دوران‌ دبيرستان‌ مي‌شوند. يگ‌ گروه‌ براي‌ گذراندن‌ دوره‌هاي‌ كارآموزي‌ وارد مدارس‌ فني‌ مي‌شوند و با گذراندن‌ Fachoberschule و Berufsfachschule ديپلم‌ فني‌ Fachhochschulreife مي‌گيرند سپس‌ وارد بازار كار يا مدارس‌ عالي‌ فني‌ مي‌شوند. گروه‌ دوم‌ در دبيرستان‌هاي‌ Gymnasiale Oberstufe با گرايش‌هاي‌ گوناگون‌ ادامه‌ تحصيل‌ مي‌دهند كه‌ پس‌ از ۱٣ سال، ديپلم‌ عمومي‌ دبيرستان‌ (Allgemenine Hochschulreife) يا Abitur مي‌گيرند كه‌ مي‌توانند وارد دانشگاه‌ها شوند.

تحصيلات‌ دانشگاهي‌ در آلمان‌ در دانشگاه‌ها، مجتمع‌هاي‌ آموزش‌ عالي، دانشگاه‌هاي‌ عالي‌ آموزش‌ هنر، مدارس‌ عالي‌ فني، و غيره‌ امكان‌پذير است. شرط‌ ورود به‌ دانشگاه‌ها و مدارس‌ عالي‌ فني‌ داشتن‌ ديپلم‌ دبيرستاني‌ سيزده‌ ساله‌ (Abitur) است. دارندگان‌ ديپلم‌هاي‌ دبيرستاني‌ ۱۲ ساله‌ خارج‌ از كشور آلمان‌ پس‌ از گذراندن‌ آزمون‌ تشخيص‌ علمي (Feststellungsprüfung)، به‌ تقاضاي‌ داوطلب، يا پس‌ از طي‌ دوره‌هاي‌ يك‌ ساله‌ Studienkolleg در كالج‌هاي‌ مقدماتي، مي‌توانند به‌ دانشگاه‌ راه‌ يابند. انتخاب‌ رشته‌ دانشگاهي‌ نيز بر اساس‌ نوع‌ تحصيل‌ در اين‌ كالج‌ها و نمرات‌ اخذ شده‌ صورت‌ مي‌گيرد. البته‌ در دانشگاه‌ امكان‌ تغيير رشته‌ ميسر است. شرط‌ ورود به‌ مدارس‌ عالي‌ فني‌ (Fachhochschule) یا FH براي‌ دانش‌ آموزاني‌ كه‌ در نظام‌ آموزشي‌ آلمان‌ تحصيل‌ كرده‌اند داشتن‌ گواهينامه‌ پايان‌ تحصيلات‌ ۱۲ ساله‌ ديپلم‌ (Fachhochschulreife) است.

تحصيلات‌ دانشگاهي‌ شامل‌ دو دوره‌ پايه‌ و اصلي‌ است. دوره‌ پايه (Diplom – Vorprüfung) حداقل‌ ۴ نيم‌ سال‌ طول‌ مي‌كشد و دوره‌ اصلي‌ حداقل‌ ۴ نيم‌ سال‌ براي‌ مدارس‌ عالي‌ فني‌ و حداقل‌ ۸ نيم‌ سال‌ براي‌ دانشگاه‌ها مي‌باشد. دانشگاه‌ها در آلمان‌ مستقل‌ هستند و بودجه‌ كليه‌ مراكز آموزش‌ عالي‌ كه‌ دولتي‌ هستند از طرف‌ مسئولان‌ ايالتي‌ و وزارت‌ فرهنگ‌ آلمان‌ تأمين‌ مي‌شود.

1. Diplom Vorprürung يا Zwischenprüfung: شامل‌ حداقل‌ ۴ نيم‌ سال‌ تحصيلات‌ پايه‌ كه‌ فقط‌ منجر به‌ ادامه‌ تحصيل‌ در دوره‌ بعدي‌ دانشگاهي‌ است‌ و مجوزي‌ براي‌ بازار كار محسوب‌ نمي‌شود. اين‌ دوره‌ شامل‌ دروس‌ عملي‌ و نظري‌ است؛ البته‌ دروس‌ اجباري‌ بايد حداقل‌ ۲۰ ساعت‌ در هفته‌ باشد
2. Diplom Ing.I (GH) – Diplom (FH) – Diplom Ing. (FH اين مدارك‌ در مدارس‌ عالي‌ فني‌ (FH) يا مجتمع‌هاي‌ آموزش‌ عالي‌ (GH) اعطا مي‌شوند. دوره‌ اصلي‌ حداقل‌ شامل‌ ۴ نيم‌ سال‌ (شش‌ ماهه) است‌ كه‌ بعد از گذراندن‌ دوره‌ پايه‌ (Diplom Vorprürung) و يك‌ دوره‌ كارآموزي‌ آغاز مي‌شود. در پايان، دانشجو پايان‌ نامه‌ تحصيلي‌ را نيز ارايه‌ مي‌دهد.
3. دوره Bachelor که مبتنی بر نظام جديد تحصيلی در کشور آلمان می باشد و در دانشگاه ها و مدارس عالی و مدارس عالی فنی ارائه می گردد. شامل ٣ یا ۴ سال تحصيل پس از دوره متوسطه و گذراندن ۱۸۰ تا ۲۴۰ واحد اروپایی (ECTS) می باشد.
4. دوره Master که در نظام جدید آموزشی کشور آلمان وجود دارد و شامل ۲ سال تحصيل پس از دوره کارشناسی و گذراندن هر سال ۶۰ واحد اروپایی (ECTS) است.
   • تبصره: در کل دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد (۵ ساله) در مجموع باید ٣۰۰ واحد ECTS گذرانده شود.
5. Diplom Ing. II (GH) – Diplom – Diplom Ing – Magister Artium: دوره‌هاي‌ پيوسته‌ حداقل‌ ۱۲ نيم‌ سال‌ با احتساب‌ دوره‌ پايه (طول‌ مي‌كشد. اين‌ دوره‌ها در دانشگاه‌ها گذرانده‌ مي‌شوند كه‌ با امتحانات‌ نهايي‌ و پايان‌ نامه‌ تحصيلي‌ همراه‌ است.
6. Doktor (Dr.) Doktor Ingenieur (Dr.Ing: برای‌ ورود به‌ اين‌ دوره‌ معدل‌ خوب‌ مورد نياز است. كساني‌ كه‌ مدارك‌ كارشناسي‌ ارشد را خارج‌ از كشور آلمان‌ گرفته‌اند، اغلب‌ دروس‌ جبراني‌ و امتحاناتي‌ مي‌گذرانند. سپس‌ يكي‌ از استادان‌ به‌ دانشجو پيشنهاد پژوهش‌ مي‌دهد يا پيشنهاد دانشجو را بررسي‌ مي‌كند. بعد از موافقت‌ اجازه‌ شروع‌ پژوهش‌ به‌ دانشجو داده‌ مي‌شود. دوره‌ دكترا در آلمان‌ فقط‌ پژوهشي‌ است‌ و سه‌ تا پنج‌ سال‌ طول‌ مي‌كشد. نوشتن‌ پايان‌ نامه‌ و دفاع‌ موفقيت‌آميز از آن‌ و سپس‌ انتشار پايان‌ نامه‌ دكترا، همچنين‌ امتحانات‌ شفاهي‌ از دروس‌ اصلي‌ مربوط‌ به‌ پژوهش، مراحل‌ پاياني‌ اين‌ دوره‌ است.

1. مدارك‌ Diplom – Vorprüfung و Zwischenprüfung ، با شرط‌ داشتن‌ ديپلم‌ دبيرستان، «كارداني» ارزشيابي‌ مي‌شود.
2. مدارك‌ Diplom Ingenieur I (GH) – Diplom (FH) – Diplom Ingenieur (FH صادره‌ از كليه‌ مدارس‌ عالي‌ فني‌ و مجتمع‌هاي‌ آموزش‌ عالي‌ كه‌ منجر به‌ اخذ ديپلم‌ (I) مي‌شود، «كارشناسي» ارزشيابي‌ مي‌شود.
3. مدارک Bachelor صادره ار دانشگاه ها و مدارس عالی فنی «کارشناسی» ارزشيابی می شود.
4. مدارک Master صادره از دانشگاه ها و مدارس عالی فنی با شرط داشتن کارشناسی و گذراندن پايان نامه، «کارشناسی ارشد» ارزشيابی می شود.
   • تبصره: دوره های Master با طول تحصيل کمتر از ۲ سال با شرط بررسی کيفی ارزشيابی می گردد.
5. مدارك‌‌ Diplom Ingenieur II (GH)-Diplom-Diplom Ingenieur-Magister Artium (MA صادره‌ از كليه‌ دانشگاه‌ها، مجتمع‌هاي‌ آموزش‌ عالي‌ و دانشگاه‌هاي‌ آموزش‌ عالي‌ هنر كه‌ منجر به‌ اخذ ديپلم‌ (II) مي‌شود «كارشناسي‌ ارشد پيوسته» ارزشيابي‌ مي‌شود.
6. مدارک Doktor Ingenieur (Dr. Ing.) وDoktor (Dr با شرط‌ داشتن‌ كارشناسي‌ ارشد، «دكترا» ارزشيابي‌ مي‌شود.
   • تبصره: مدارك‌ دانشگاه‌هاي‌ خصوصي‌ آلمان‌ كه‌ توسط‌ وزارت‌ فرهنگ‌ اين‌ كشور در زمان‌ شروع‌ تحصيلات‌ تأييد شده، در سطح‌ دوره‌ مورد تأييد ارزشيابي‌ مي‌شود.

Technische Hochschule Achen-1
2- Universität Augsburg
3- Universität Bamberg
4- Universität Bayreuth
5- Freie Universität Berlin
6- Humboldt–Universität Berlin
7- Technische Universität Berlin
8- Universität Bielefeld
9- Universität Bochum
10- Universität Bonn
11- Technische Universität Braunschweig
12- Universität Bremen
13- Technische Universität Chemnitz–Zwickau
14- Technische Universität Clausthal
15- Technische Universität Darmstadt
16- Universität Dortmund
17- Technische Universität Dresden
18- Universität Düsseldorf
19- Universität Duisburg-Essen (از ادغام دو دانشگاه اسن و universität-Gesamthochule Duisburg تشکیل شد)
20- Universität Erlangen – Nürnberg
21- Universität Frankfurt
22- Technische Universität Bergakademie Freiberg
23- Universität Feriburg
24- Universität Giessen
25- Universität Göttingen
26- Universität Greifswald
27- Universität Halle – Wittenberg
28- Universität Hamburg
29- Universität Hannover
30- Universität Heidelberg
31- Universität Jena
32- Universität Kaiserslautern
33- Universität Karlsruhe
34- Universität Kassel
35- Universität Kiel
36- Universität Köln
37- Universität Leipzig
38- Universität Mainz
39- Universität Mannheim
40- Universität Marburg
41- Technische Universität München
42- Universität München
43- Universität Münster
44- Universität Osnabrück
45- Universität Potsdam
46- Universität Regensburg
47- Universität Rostock
48- Universität des Saarlandes
49- Universität–Gesamthochschule Siegen
50- Universität Stuttgart
51- Universität Trier
52- Universität Tübingen
53- Universität Würzburg
54- Universität Konstanz
55- Universität Hohenheim
56- Bauhaus Universität Weimar
57- Universität Ulm
58- Technische Universität Hamburg-Harburg
59- Technische Universität Ilmenau
60- Universität Wuppertal (در رشته هاي مهندسی توصيه نمی شود)
61- Europa- Universität Viadrina Frankfurt (Oder)
62- Universität der Künste Berlin
63- Akademie der Bildenden Künste Stuttgart

1- Universität Lübeck
2- Universität Oldenburg
3- Universität Paderborn
4- Universität Magdeburg
5- Hochschule für Bildende Künste Braunschweig
6- Universität Lüneburg (صرفا در رشته هاي علوم انسانی)
7- Technische Universität Cottbus
8- Universität Erfurt

دانشگاه‌ها، مراكز آموزش‌ عالي‌ و مدارس‌ عالي‌ فني‌ دولتي‌ كه‌ مورد تأييد دولت‌ آلمان‌ هستند.

کليه مدارک صادره از دانشگاه های زیر غير قابل بررسی و ارزشيابی است. چنانچه نام دانشگاه يا موسسه ای در فهرست دانشگاه ها و موسسات اعلام شده (اعم از معتبر و غير معتبر) منعکس نشده باشد، متقاضی می بايست اعتبار آن را از اداره کل امور دانش آموختگان استعلام نمايد.

1- Schiller International University
2- Institut für Islamische Bildung

منبع: اداره کل دانش آموختگان، سازمان امور دانشجویان، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

◻ تحصیل در آلمان
◻ روادید دانشجویی آلمان
◻ روادید بازدیدکنندگان آلمان
◻ روادید مهاجرتی آلمان
◻ اطلاعات مفید در سفر به آلمان
◻ کار و زندگی در آلمان